De term “polarisatie ” is afkomstig uit de natuurkunde. Hier kent men het verschijnsel dat een neutrale ijzeren staaf kan worden gemagnetiseerd, waardoor er aan de uiteinden een noordpool en en zuidpool ontstaan. Gebruik makend van deze terminologie kan men zeggen in overdrachtelijke zin zeggen dat er in een groep polarisatie plaats vindt als zich hierbinnen twee subgroepen ontwikkelen die fel tegenover elkaar staan. Het begrip “groep” moet hier heel breed worden genomen, want het verschijnsel polarisatie kan op veel terreinen optreden. Om er enkele te noemen:

1. In de sociale psychologie.

2.  In de politiek. Hier gaat het niet alleen om polarisatie tussen bijvoorbeeld politieke partijen, maar ook om (vaak steeds verder toenemende) polarisatie tussen vijandige landen of culturen. Hier gaat het om het probleem van oorlog en vrede en de wijze waarop vijanden op elkaar inwerken. Dit onderwerp wordt besproken in de rubriek “Oorlogsmechanismen”.

3. In de geschiedenis. Hier spreekt men gewoonlijk van een “reactie”, bijvoorbeeld: “De Romantiek was een reactie op de Verlichting” of: “De Franse Revolutie was een reactie op het absolutisme van Lodewijk XIV”.  Het gaat hier dus om polarisatie tussen historische perioden, maar die wordt natuurlijk gedragen door polarisatie tussen elkaar opvolgende generaties mensen.

4. In de taal. Deze wordt gevormd en gebruikt door de brede massa.  Hij bevat fijnzinnige nuanceringen en subtiele onderscheidingen. Maar hij bevat ook uitdrukkingen waarin bepaalde vormen van polarisatie worden bestendigd en die sommige mensen niet willen gebruiken omdat ze die moreel niet verantwoord vinden. Nieuw is dat bepaalde woorden door de politiek worden verboden en geboden.