Naast het begrip motivatie wordt er ook vaak gebruik gemaakt van het begrip motief. Zeer globaal kan men zeggen dat het eerste vooral gebruikt wordt in de psychologie en het tweede meer thuishoort in de juridische wereld. Maar beide begrippen worden slordig gebruikt en soms zelfs als synoniem.

xxxxxxAls eerste poging om een duidelijk onderscheid te maken kan men zeggen dat een motief een doel is waarnaar een mens streeft, iets dat buiten hem ligt en in de toekomst. Zo kan iemand de etalageruit van een juwelierswinkel inslaan met als motief de daar liggende kostbaarheden te bemachtigen. Bij het begrip motivatie denkt men eerder aan een drijfveer die meer in iemands innerlijk en in zijn verleden ligt. Zo kan iemand worden gemotiveerd door honger of door wraakzucht.

xxxxxx  Een probleem is dat, ook als men ze scherp definieert, motief en motivatie nauw samenhangen. Het motief van iemand handelen, zoals het bemachtigen van de kostbaarheden in een etalage, is in zekere zin tegelijkertijd ook zijn motivatie. Men kan ook zeggen: een motief kan wel een motivatie opwekken, bijvoorbeeld begeerte, maar een motivatie kan geen motief opwekken.