Het komt voor dat een geheel volk of meerdere volken collectief worden gemotiveerd door een extreem soort tijdgeest met een (laten we hopen) tijdelijk karakter. Achteraf vragen historici zich dan af: “Wat bezielde die mensen toch?” In het volgende worden drie van zulke collectieve motivatie-golven besproken, namelijk racisme, fascisme en nationaal schuldgevoel